تاسیس واحد تولیدی کمپوست قارچ
دریافت اجازه تاسیس واحد تولیدی از مسئولین ادارات مختلف اجباری است . ضرورت این کار زمانی بیشتر نمایان میشود که محل واحد تولیدی پیشنهاد شده به لحاظ آلودگی زیست محیط مشکلاتی را برای عموم افراد ایجاد کند.
آنچه که در گذشته به صورت یک فلسفه عملی معمول بوده است یعنی اینکه ابتدا باید کاری را به انجام رساند و سپس منتظر شد تا چه پیش آید ، برای شرایط امروزی کاربرد ندارد . زیرا مقررات کافی جهت جلوگیری از تخلفات وجود دارد و بسیاری از شهروندان نیز نسبت به هر نوع آلودگی محیط زیست خود حساس بوده و عکس العمل نشان میدهند . بسیاری از واحدهای پرورش قارچ که ابتدا در خارج از مناطق مسکونی ایجاد شده و بعد ها در محدوده مسکونی قرار گرفته اند ، با مسئله نارضایتی ساکنین تا مرحله کشیده شدن به دادگاه مواجه شده اند.
چنانچه فردی بخواهد در محدوده یک منطقه مسکونی قارچ دکمه ای پرورش دهد مسلماً باعث به وجود آمدن نارضایتی های بسیار خواهد گردید. بنابراین انجام این کار هرچند در سطوح کوچک احتیاج به پروانه خواهد داشت . مقام تصمیم گیرنده درمورد رسیدگی به طرح پیشنهادی و صدور پروانه تاسیس واحد تولیدی پرورش قارچ دکمه ای سازمان جهادکشاورزی استان ، مدیریت زراعت و باغبانی می باشد.
شرایط متقاضی:
1- دارا بودن مدرک تحصیلی کارشناسی کشاورزی
2- دارا بودن مهارت کار (برای تولیدکنندگان قدیمی )
3-داشتن محل مناسب
4- داشتن منابع آبی
5-داشتن منابع مالی
مدارک مورد نیاز :
1- سند مالکیت
2- کپی شناسنامه
3-طرح توجیهی
4- پاسخ استعلامات انجام شده
5-مدارک ثبت شرکت ( در صورت شرکت بودن )
6- نقشه های پلان اولیه ساختمانی ( در صورت گلخانه ای بودن نقشه های گلخانه )
مدت زمان انجام کار :
الف: اخذ پروانه تاسیس
1- درخواست کتبی متقاضی
2- دستور مدیریت زراعت و باغبانی
3-ثبت درخواست در دبیرخانه
4- بررسی طرح توسط کارشناسان
5-ارائه طرح به کمیسیون مربوطه ( در صورت مخالفت با طرح موضوع به متقاضی ارجاع میشود )
6- تایید طرح و صدور موافقت اصولی
7- استعلام از سالن های زیربط (اداره کل حفاظت محیط زیست ، سازمان امور آب ، اداره برق منطقه ، امور اراضی )
8- بررسی مدارک و استعلامات
9- ارائه طرح به کمیسیون مربوطه ( درصورت مخالف با طرح موضوع به متقاضی ارجاع میشود تا تکمیل گردد. )
10- صدور پروانه تاسیس
11-تحویل پروانه
ب: اخذ پروانه بهره برداری :
1-اخذ گزارش اتمام مرحله تاسیس از جهاد کشاورزی شهرستان
2-صدور پروانه بهره برداری
3-تحویل پروانه
انتخاب محل :
در محدوده شهرها و روستاها ، مناطق صنعتی و تجاری یافت میشود ، که غالباً با شرایط مناسب واگذار میشوند . از آنجاییکه پرورش قارچ یک کار آرام و بی سروصدا است بنابراین مشکلی از نظر آلودگی صوتی ندارد اما در رابطه با آلودگی هوا و محیط زیست به گونه دیگری است . واحد های تولیدی اطراف به علت ایجاد بوی نامطبوع کمپوست سازی همواره ناراضی خواهند بود . با وجود این ممکن است در حاشیه این گونه مناطق جای مناسبی برای این منظور یافت شود. یعنی جایی که برای مجتمع های صنعتی قابل استفاده نیست. البته بهتر است که محل مورد نظر در جایی واقع شده باشد که در طول سال از نظر جریان هوای تازه مشکلی نداشته باشد و هوای آلوده واحد تولیدی نیز مزاحمتی برای صنایع دیگر ایجاد نکند. یک راه حل مناسب تر این است که واحد تولیدی را در خارج از محدوده مسکونی ، صنعتی و یا تجاری ایجاد کرد . یعنی منطقه ای که در مرز مناطق ساختمانی قرار دارد و فقط برای استفاده های خاصی مناسب است . برای یافتن این گونه مناطق غالباً افراد یا انجمن های محلی کمک خواهند کرد.
نیازهای اولیه موسسه:
قطعه زمینی را که برای تولید کمپوست و پرورش قارچ انتخاب میکنید حداقل باید دوهکتار باشد و دارای سند شش دانگ باشد. بهتر است دسترسی به آب و برق را نیز بررسی کنید .
اگر موقعیت جغرافیایی محل به گونه ای باشد که در اطراف زمین های کشاورزی کشت گندم وجود داشته باشد در فصل برداشت گندم میتوانید کلش را خریداری کرده و انبار کنید و اگر در نزدیکی محل سالن های مرغداری باشد برای تامین کود مرغ زحمت کمتری خواهید کشید.
دیدگاه کلی از پروسه پرورش قارچ خوراکی دکمه ای:
در پروسه پرورش قارچ خوراکی در حقیقت یک قارچ کار سه موجود زنده متفاوت را در سه فاز مختلف پرورش می دهد تا به مقصود نهایی خود که همان تولید قارچ خوراکی است نائل شود.
علت این امر این است که قارچ دکمه ای یک تجزیه کننده ثانویه می باشد. زیرا این قارچ به تنهایی قادر به تجزیه کاه و کلش نبوده و نمیتواند مستقیماً این مواد را جذب نماید.
این سه موجود عبارتند از:
الف) باکتری های تجزیه کننده یا ترموفیل ها ............فاز یک
ب) کپک های تثبیت کننده ازت و کربن .................فاز دو
ج ) قارچ های خوراکی (قارچ دکمه ای ) ..................فاز سه
- ·در فاز یک محیط و شرایطی را ایجاد می کنیم که بتوانیم جمعیت باکتریهای ترموفیل را افزایش دهیم تا این موجودات بتوانند کود مرغی و کلش و سایر افزودنیهای مکمل را تجزیه نموده و از آنها کربن و ازت را استخراج کنند.
- ·در فاز دوابتدا ترموفیل ها تکثیر می یابند و سپس اکتینومیستها وارد عمل شده و جمعیت آنها نیز افزایش می یابدتا پروتئین ازته تولید شوددر انتها میکروارگانیسم ها نابود و تجساد باقیمانده صرف تغذیه ریسه قارچ دکمه ای می گردد. این کپک ها بیشتر شامل اکتینومیست ها و استرپتومیست ها و همی کولاها میباشند .
- ·نهایتاً در فاز سه با ایجاد تجزیه نسبی بستر، قارچ دکمه ای رشد کرده و تولید محصول مینماید .
هر واحد تولیدی پرورش قارچ دکمه ای به چندین حوزه فعالیت و کار تقسیم میشود:
سیلوی مواد جهت تهیه کمپوست = فاز اول
تهیه یا تولید کمپوست در سالن های تولید = فاز سوم
بهداشت محیط در تمام مراحل کار بسیار مهم و ضروری است و چگونگی انجام آن در مواقع برنامه ریزی شده انجام میشود . مثلاً در زمان خاکدهی ، در زمان خروج کمپوست مصرف شده ، در زمان قارچ چینی و ...
فاز اول
کمپوست سازی
مکان کمپوست سازی :
محل کمپوست سازی به عنوان آلوده ترین قسمت واحد تولیدی ، همیشه محل بروز خطرات نهفته می باشد . به همین علت فاصله محل کمپوست سازی تا سالن های پرورش باید زیاد باشد. به طوری که منابع ، گاهی اوقات این فاصله را حداقل یک کیلومتر بیان میکنند.
- سیلوهای کمپوست سازی میتوانند در هوای آزاد قرار داشته یا سرپوشیده باشند. سیلوی کمپوستی ، در باد و باران قرار دارد در مقایسه با سیلوی کمپوست سرپوشیده تحت تاثیر نوسانات خشک شدن و خیس شدن بیشتری قرار می گیرد. از آنجایی که در مورد سیلوی روباز کمپوست ، رسیدن درجه حرارت توده کمپوست به 65 درجه سانتیگراد ضروری است ، روباز بودن آن ممکن است در صورت کم بودن حجم کمپوست مخصوصاً در زمستان مشکلاتی را به وجود آورد .
- ماشین آلات مخصوص زیر و رو کردن کمپوست معمولاً توده کمپوست را با ابعاد و اندازه های خاصی شکل میدهند تا بدین ترتیب ایجاد حرارت بیولوژیکی کمپوست به صورت مطلوبی انجام گیرد.
پیست کمپوست سازی (محل کمپوست سازی ) دارای سطحی بتونی بوده که شیب ملایمی را به یک حوضچه مجهز به پمپ ، دارااست . به طوری که آبهای اضافی از روی توده کمپوست به درون حوضچه سرازیر شده و مجدداً جهت استفاده روی کمپوست پمپاژ میشود که نه تنها باعث صرفه جویی در مصرف آب شده بلکه عناصر مغذی مواد اولیه مانند کود مرغی را که از دسترس کمپوست خارج میشود. دوباره به چرخه مواد باز میگرداند . البته در صورت استفاده از حوضچه ایجاد بوی نامطبوع بسیار بیشتر از زمانی است که حوضچه نباشد. سطح پیست کمپوست سازی دارای ارتفاعی بیشتر از سایر سطوح واحد تولیدی میباشد.