طرز تهیه بذر شی تاکه
شی تاکه یا لنتینوس ادودز نیز همانند تمام قارچ های پرورشی جهت کشت مصنوعی نیاز به بذر دارد اما بذر شی تاکه برخلاف بذر قارچ های صدفی ، دکمه ای و ... بر روی خاک اره یا تکه های چوب تهیه می شود.
Mother culture یا کالچر مادری که درون لوله های آزمایش یا tube است ، یا از کشورهای خارجی وارد می شود و یا در ایران توسط تولیدکنندگان بذر تهیه می گردد.
دو روش برای تهیه tube وجود دارد :
1) استفاده از اسپور (spore)
2) استفاده از بافت قارچ
اگر شما می خواهید از اسپور برای تهیه بذر شی تاکه استفاده کنید باید قارچ بالغی را در دست بگیرید و پس از آنکه print spore آن را تهیه کردید ، اسپور را رقیق کرده و سپس بر روی plate کشت دهید. این روش بسیار مشکل و وقت گیر است و در نهایت نیز ممکن است دو اسپور سازگار کنار هم قرار نگیرند. اما استفاده از کشت بافت بسیار آسان تر است. به این ترتیب که قارچ تازه ای را در دست می گیرید و در شرایط کاملا استریل از قسمت اتصال پایه به کلاهک برداشت کرده و بر روی plate حاوی محیط کشت می گذارید. این روش نیز ممکن است دچار آلودگی شود اما حتما میلیوم های سازگار در کنار هم قرار می گیرند.
در هر صورت از یک لوله آزمایش حاوی میلیوم قارچ شما می توانید بارها جهت تهیه بذر مناسب استفاده نمایید.
روش کار به ترتیب زیر است :
1) تهیه tube
2) کشت بر روی plate
3) برداشت از plate و کشت روی محیط مناسب
محیط کشت لوله و پلیت هر دو محیط پوتیتو و کستروزآگار یا محیط عصاره گندم به همراه آگار است.
برای تهیه بذر ، چندین محیط وجود دارد که من به 3 نمونه از آنها اشاره می کنم :
| 1- خاک اره | 800 گرم | 2- خاک اره | 65% | 3- خاک اره | 78% |
| سبوس برنج | 200 گرم | سبوس گندم | 15% | شکر | 1% |
| شکر | 30 گرم | تفاله چای | 20% | سبوس گندم | 20% |
| نیترات پتاسیم | 4 گرم | آب | 65% | کربنات کلسیم | 1% |
| کربنات کلسیم | 6 گرم | آب | 65% | ||
| آب | 2 لیتر |
این محیط ها را می توانید درون شیشه یا کیسه های پروپیلن مقاوم به حرارت پر کنید. در هر صورت باید حدود 1/3 آن خالی باشد تا عمل استریل کردن کامل انجام شود.
نکته 1 : شکر باید ابتدا در آب حل شود و سپس به مواد افزوده گردد.
نکته 2 : خاک اره باید الک شود تا ناخالصی های آن گرفته شود.
نکته 3 : رطوبت کافی در صورتی است که اگر مواد را در دست بفشارید قطره ای آب از آن خارج شود.
شرایط اتوکلاو :
دمای 121 درجه سانتی گراد فشار 15 پاسکال مدت 1/5-1 ساعت
پس از خنک شدن در شرایط تمیز عمل تلقیح از پلیت به کیسه یا شیشه صورت می گیرد و پس از آن کیسه ها را در دمای 25-24 درجه سانتی گراد به مدت 30 تا 40 روز قرار می دهید.
علاوه بر خاک اره می توانید از سیم (میخ های) چوبی که در بخاری استفاده می شود نیز برای تیه بذر شی تاکه استفاده کنید. سیم ها را از قبل خیس کرده و پس از استریل کردن تکه ای از میلیوم رشد یافته روی پلیت را وارد سیم ها می کنیم. میخ های چوبی نیز مدت زیادی طول می کشد تا کاملا سفید شود و میلیوم روی آنها حرکت کنند. اما این میخ ها راحت تر از اسپان خاک اره برای تهیه قارچ تلقیح می شوند.
مشخصات بذر مرغوب :
بذر مرغوب باید عاری از هرگونه آلودگی کپکی باشد و بوی ترشیدگی ندهد و میلیوم کرم رنگ تمام بستر را در بر گرفته باشد.
مراجع :
Cultivation mushroom
Mushroom
کشت و پرورش قارچ لنتینوس
نویسنده : ام هانی رمضانی ، کارشناس میکروبیولوژی
کلمات کلیدی: بذر قارچ , اسپان قارچ , تخم قارج , کمپوست قارچ , خاک پوششی قارچ , کمپوست قارچ صدفی, کپوست قارچ دکمه ای