بذر قارچ

ریسه (mycelium) پرورش یافته بر روی دانه غلات را بذر گویند

البته الزاما بر روی دانه غلات بذر قارچ رشد نمی یابد بلکه بر روی خاک اره یا پیم های چوبی و یا حتی در محیطی مایع نیز می توان بذر قارچ را آماده کرد.

اما بهترین روش در دنیا بر روی دانه غلات چون چاودار ، گندم و یا ذرت است . که درایران بر روی دانه گندم آماده سازی بذر قارچ انجام می شود.

بذر قارچ انواع قارچهای خوراکی را به این روش می توان تهیه کرد اما دو گونه صدفی و دکمه ای بازار بهتری در ایران دارند.

بذر قارچ آماده شده در اختیار تولید کنندگان کمپوست قرار می گیرد و پس از اختلاط با کمپوست درون سالنهای پرورش قارچ جهت میوه دهی انتقال می یابد

پس با توجه به مطالب بالا بذر قارچ اولین قدم برای تولید قارچ است.

مراحل تولید بذر قارچ

اولین قدم بعد از ساخت و تجهیز آزمایشگاه تولید بذر قارچ تهیه محیط کشت آگار دار حاوی مواد مغذی برای رشد ریسه قارچ است.

آگار (Agar) پوردی سفید رنگ است که از نوعی جلبک دریایی تولید می شود و برای اینکه محیط کشت را از حالت مایع به جامد تبدیل کند استفاده می شود .

آگار از لحاظ ظاهری بسیار شبیه پلاتین است .

در بسیاری از مجلات و کتاب های قارچ شناسی فهرستی از انواع محیط های کشت آگار دار حاوی نئوپتین نوشته شده است.

در زیر چند نوع محیط کشت که بیشتر در آزمایشگاه های تولید بذر قارچ استفاده می شود را توضیح می دهیم.

PDA = محیط کشت PDA را در بازار به فروش می رسد اما می توان این محیط کشت را در آزمایشگاه نیز تولید کرد.

300 گرم سیب زمینی خورد کرده در یک لیتر آب می جوشانیم و عصاره ی آن را جدا می کنیم ، با 10 گرم قند دکستروز ، 20 گرم مخمر و 20 گرم آگار مخلوط می کنیم . به این ترتیب محیط کشت PDA آماده است .

محیط کشت MPG : 20 گرم حالت عسلی رنگ به همراه 2 گرم مخمر و 20 گرم آگار محیط کشت عصاره مالت تهیه می شود .

نکته 1: در تهیه محیط کشت به PH محیط باید توجه کرد به طوریکه قارچ دکمه ی آگاریکوس در PH 5/6- 7 رشد خوبی دارد. اگر چه اکثر گونه های 5/5- 5/7 رشد می کنند اما PH کمتر از 5/4 و بالاتر از 7 توقف رشد میسلیوم و اسپور می گردد.

نکته : PH بعد از اتوکلاو کردن تا 4% کاهش می یابد.

2- ضد عفونی محیط کشت : بهترین راه ضد عفونی محیط کشت استفاده از اتو کلاو است که تحت بخار و فشار عمل استریل کردن را انجام می دهد.

دمای اتوکلاو

اگر دمای اتو کلاو در حین استریل محیط کشت از 121 درجه سانتی گرداد فراتر رود قند موجود در محیط کشت سوخته و کارامل می شود و در نتیجه رشد ریسه قارچ متوقف شده و جهش های ژنتیکی ناخواسته ایجاد می شود.

زمان اتوکلاو

اگر زمان اتوکلاو از 30 دقیقه بیش تر شود؛ باعث ته نشین شدن املاح (بخصوص K) و تجزیه آگار می شود.

بعد از استریل کردن محیط کشت در اتوکلاو الان محیط را در زیر دستگاه لامنیار (هود آزمایشگاهی مخصوص) پلیت ها چیده و محیط کشت درون آنها ریخته می شود ؛ باید اجازه دهید تا محیط کشت کاملا بسته شود

خصوصیت مهم آگار این است که دمای بالا مایع و در دمای محیط جامد می شود.

در مقاله های بعدی بیشتر به نحوه تهیه بذر قارچ و مشخصات بذر می پردازیم.