قارچ هریسیوم
Hericium erinaceus به نام قارچ ریش پیرمرد، سر میمون (Hou tou gu) در چین کشت می شود. در ژاپن به این قارچ Yamabushi-Taki و در فرانسه Pom pom-blanc و در آمریکا قارچ شیر می گویند. در برخی کشورها نیز به نام قارچ سرخرس شهرت دارد. هریسیوم یکی از اعضاء کلاس بازیدیومیست، زیرکلاس هولوبازیدیومیست، راسته آفیلوفورا وخانواده هریسیاسه است.
در طبیعت میوه قارچ به اندازه 5 تا 30 سانتی متر با ساقه ای ناقص دیده می شود. قارچ هریسیوم به رنگ سفید است اما به تدریج زرد می شود. برجستگی های سوزنی شکل در ظاهر قارچ بچشم میخورد که به درازای 3 تا 6 سانت هست، وسیله تشخیص سریع قارچ هریسیوم از سایر قارچهای جنگل می باشد. این دندانه ها یا سوزن های آویزان در تمام جهات ساقه اصلی قارچ را می پوشاند و محل تجمع اسپورها است. اسپورها که وسیله تکثیر جنسی قارچ هستند سفید رنگ، کروی، صاف و به سایز 6 تا 7 میکرومتر می باشند.
هریسیوم یکی از قارچ های معروف چین است که در کتب مرجع آنرا قارچی خوشمزه وبا ارزش معرفی می کند. این قارچ در اعماق جنگل و برروی چوب های پوسیده ومرده رشد میکند وبسیار نادر است، البته در فصول بهار وپاییز در جنگل های شمال ایران یافت می شود.
بسترهای گوناگون قارچ هریسیوم
این قارچ برروی تفاله نیشکر، خاک اره پوست پنبه دانه، چوب ذرت، خرده های کاه برنج که با سبوس گندم یابرنج، ساکارز و سنگ گچ مکمل می گردند پرورش می یابد. برخی از تولیدکنندگان معتقدند که پوست پنبه دانه بهترین بستر برای کشت قارچ هریسیوم محسوب می شود چون:
1 – قیمت آن پایین است.
2- دسترسی به آن آسان است.
3- محصول بیشتری تولید می کند.
اثرات دارویی هریسیوم
طب سنتی چین میوه خشک این قارچ را برای درمان بیماری های مزمن معده استفاده میکند. اخیراً نیز گزارش شده که پلی ساکاریدهای موجود درمیوه هریسیوم اثرات متوقف کننده سرطان معده، کبد، مری و پوست را برپایه تنظیم اعمال ایمنولوژیکی دارد.
فرمول تهیه اسپان قارج هریسیوم
خاک اره 78 کلیوگرم، سبوس برنج 20 کیلو، شکر1 کیلو، سنگ گچ 1 کیلو. به این مخلوط آب اضافه می شود تا رطوبت 65% محیط فراهم شود.
تهیه بذر قارچ هریسیوم
همچون سایر قارچ ها برای تهیه بذرازبطری های شیشه ای استفاده می شود. بطری ها با محیط فوق پر میشوند وسپس حدود5/1 ساعت در دمای 121 درجه سانتی گراد و تحت فشار بالا در اتوکلاو استریل می گردد. پس از خنک شدن از کشت خالص بافت یا پرینت اسپور حاصل شده درون شیشه ها تلقیح می شود.
بستر کشت قارچ و بذرزنی
شما می توانید از بسترهایی که در بالا معرفی شده یکی را که در محل فعالیت تان بیشتر است انتخاب کنید. کیسه های مقاوم به حرارت یک کیلویی برای رشد قارچ مناسب است. من از خاک اره جهت پرورش هریسیوم استفاده میکنم. کیسه های حاوی خاک اره نیز باید اتوکلاو شوند. بعد ازسرد شدن کیسه ها نوبت به بذرزنی میرسد. برای هر کیسه 1 کیلویی 10 گرم اسپان کافی است.
ازانکوباسیون تا برداشت
مدت انکوباسیون در دمای 25-28 درجه 20 روز است. پس از این مدت میسلیوم سفید رنگ تمام بستر را فرا می گیرد. دمای بهینه رشد در این مرحله 15 الی 24 درجه سانتیگراد است. هنگامی که پریموردیا ظاهر می گردد سرکیسه ها را برداشته رطوبت محیط را بین 85 الی90%تنظیم می کنیم. از آنجایی که این قارچ نوردوست است مقدارکمی روشنایی در سالن داده می شود. 10 روز پس از ظهور پریموردیا قارچ بالغ میشود و زمان برداشت فرا می رسد. بهتر است برداشت با چاقوی تمیزی صورت گیرد. در هر برداشت 1 تا 2 قارچ به وزن حدود 40 گرم از هر کیسه چیده می شود.
نویسنده : ام هانی رمضانی