تهیه بذر یا اسپان قارچ
تولید اسپان قارچ خوراکی در حوزه کشت بافت آینده روشنی در علم باغبانی دارد. کشت قارچ دکمه ای Agaricus bisporus به سختی در حوزه علم باغبانی می گنجد. چون تولید اسپان آن بیشتر در دست متخصصین بیماری شناسی گیاهی است و کشت قارچ خوراکی به وسایل صنعتی نیاز دارد مثل چیلر و کولر و شوفاژ و…
مشخصات اسپور و کلونی قارچ خوراکی
بازیدها همیشه دارای دو اسپور هستند. توده اسپور به رنگ زرد مایل به قهوه ای تا قهوه ای روشن است. اسپورها دارای ابعاد 4.5 تا 7.5 میکرومتر هستند. کلنی در روی محیط غذای جامد به صورت شعاعی توسعه یافته و میسلیوم ضمن رشد انتهایی انشعابات متعددی نیز تولید می کند.
برای تهیه اسپور پایه را قطع کرده و آنرا از سمت تیغه ها روی کاغذ می گذاریم. اسپور در آب مقطر جوانه می رند اما برای رشد نیاز به مواد غذایی دارد. تیمار با الکل اتیلیک و کلروفرم جوانه زنی را افزایش می دهد.
بهترین درجه حرارت 25-22 و بهترین PH بین 7 – 6 است. غلظت بالاتر از 2 درصد حجمی مانع جوانه زنی می شود . پس از جوانه زنی هیف به سرعت رشد کرده دارای دیواره عرضی می شود.
بیشتر بخوانید: بهترین بذر قارچ
کشت خالص قارچ معمولا به دو طریق انجام می گیرد:
1) کشت دادن بازیدیوسپورها
2) کشت بافت اندام بارده
در کشت بازیدیوسپورها ابتدا اسپورها با کلروفرم ضدعفونی می شود سپس در محیط کشت عصاره مالت جوانه می زند. میسلیوم های حاصله به لوله های آزمایش حاوی آگار منتقل و در انکوباتور نگهداری می شود. کشت های خالص که از کشت اسپورها بدست می آیند به علت خصوصیات ژنتیکی مختلف تنوع زیادی از خود نشان می دهند.
برای تهیه کشت خالص از بافت ابتدا اندام بارده مناسبی را انتخاب و ضدعفونی کرده سپس یک قطعه از بافت درونی ساقه یا کلاهک را جدا کرده و به محیط کشت انتقال می دهیم. وجود گازکربنیک باعث توقف رشد میسلیوم ها می شود و باید به هوای تازه و دمای 18-15 دسترسی داشته باشد.
ازت، کلسیم، منیزیم، پتاسیم و فسفر همچنین بیوتین برای رشد میسلیوم ها لازم است. برای انتخاب سویه باید از سازگارترین، پرمحصول ترین و با کیفیت ترین اندام نمونه گرفت.
برای تهیه اسپان رایج از بذور غلات استفاده می شود. میسلیومی که روی دانه غلات قرار گیرد راحت تر روی بستر پخش می شود. برای اینکار 10 کیلوگرم گندم را به مدت 15 دقیقه در 15 لیتر آب می جوشانند و 15 دقیقه دیگر گذاشته تا دانه گندم کاملا نرم شود. سپس گندم ها را در یک الک می ریزند تا آب اضافی آن خارج شود و روی یک پارچه پهن می کنند تا خنک شود. به دانه های سرد 120 گرم کربنات کلسیم هیدراته و 30 گرم کربنات کلسیم می دهند. سپس 250 تا 300 گرم از این گندمها را در کیسه های پروپلین یا شیشه های نیم لیتری می ریزند و پس از گذاشتن درب پوش شنبه ای در اتوکلاو ° 121 بمدت 2 ساعت استریل می کنند. پس از استریل PH باید 6.7 – 6.5 باشد. سپس شیشه ها یا پلاستیک ها را با کشت خالص قارچ مایه کوبی کرده و در محیط تاریک و درجه حرارت 24-22 نگهداری می کنند. پس از دو هفته میسلیوم قارچ سطح دانه ها را پوشانده و بذر آماده می شود.
منبع: اصول پرورش قارچ های خوراکی نوشته دکتر ابراهیم گل تپه و مهندس ابراهیم پور جم انتشارات دانشگاه تربیت
نویسنده :ام هانی رمضانی